Niet bekend met de dansjes van Fortnite? Dan heb je het afgelopen jaar iets gemist

Scholieren van de Dr. Rijk Kramerschool in Amsterdam dansen hun favoriete Fortnite-dansje. Beeld Martijn Gijsbertsen

Mijn eerste coverstory, voor het oudejaarsnummer van TIJD Magazine in Trouw

Videogame Fortnite is de grote hit van 2018. Het blijkt een sociaal fenomeen, kinderen spelen het met anderen. En ja, er horen dansjes bij.

Antoine Griezmann legt de bal in het strafschopgebied en stapt naar achteren. Hij staart naar de keeper, die met gespreide armen op de doellijn staat. Dan neemt hij een aanloop en scoort Frankrijks tweede doelpunt in de WK-finale van 2018. Vlak voordat zijn teamgenoten hem omarmen, begint Griezmann een opmerkelijk dansje. Hij houdt zijn rechterhand in de vorm van de letter L tegen zijn voorhoofd, terwijl hij zijn benen een voor een in de lucht trapt. Niet iedereen kan dit tafereel meteen plaatsen, maar jonge kijkers herkennen het meteen. Dat dansje, ‘Take the L’, komt natuurlijk uit de videogame ‘Fortnite’.

Dit jaar domineerden Fortnite-dansjes het schoolplein, zoals ooit Michael Jacksons moonwalk. Met zo’n 200 miljoen spelers is Fortnite, het cartooneske schietspel van het Amerikaanse bedrijf Epic Games, dé game van 2018. De oorspronkelijke versie, uit juli 2017, is een post-apocalyptisch spel met zombies, maar als mensen het over Fortnite hebben, bedoelen ze meestal de variant die twee maanden later verscheen, ‘Fortnite Battle Royale’.

Geëlimineerd

Beeld Martijn Gijsbertsen

In Fortnite Battle Royale gaan honderd spelers online de strijd met elkaar aan. Aan het begin van elk potje spring je uit een vliegende bus en daal je neer op een eiland. Eenmaal geland ga je meteen op zoek naar wapens. Je begint met een pikhouweel, dat je gebruikt om bomen en huizen aan stukken te hakken voor materiaal. Want even belangrijk als de wapens waarmee je schiet, zijn de forten waarin je dekking kunt zoeken.

Fortnite is vooral populair onder jongeren. Sommige ouders zijn bezorgd, omdat het een schietspel is. Vergeleken met andere gewelddadige games valt de ophef mee, mogelijk omdat er geen bloed in het spel is. Als een speler wordt geëlimineerd – Fortnite is te gewiekst om ‘gedood’ te zeggen – teleporteert een kleine drone het personage terug naar de lobby, klaar voor de volgende ronde.

Beeld Martijn Gijsbertsen

Jongeren spelen Fortnite online met vrienden. De een speelt op een smartphone, de ander op een pc, weer een ander op een spelcomputer (Xbox One, Playstation 4 of Nintendo Switch). Je ziet niet vaak dat een game op al die platforms werkt, maar voor Fortnite’s groei is het essentieel, want het spel moet het hebben van netwerkeffecten.

Microtransacties

Als Facebook maar één gebruiker zou hebben, had die er niets aan. Omdat jouw contacten het ook gebruiken, is het interessant. Dat is het netwerkeffect. Fortnite werkt net zo. De eerste vijf maanden van 2018 leverde Fortnite ruim een miljard dollar op. Bijzonder, want het is een gratis game. Het geld komt van kleine aankopen binnen het spel. Dit soort microtransacties wordt de afgelopen jaren steeds populairder in games.

Scholieren dansen hun favoriete Fortnite dansje. Beeld Martijn Gijsbertsen

In sommige spellen betalen spelers voor sterkere wapens. Als je moeilijk kunt winnen zonder geld uit te geven, wordt een game ‘Pay2Win’ genoemd. Maar Fortnite is niet Pay2Win. Spelers kopen alleen outfits en dansmoves voor hun virtuele personages.

Waarom je geld uitgeven als het je niet helpt te winnen? Ik vroeg het twee brugklassen op een middelbare school in het Gooi. Ruim driekwart van de leerlingen in deze klassen speelt Fortnite. Bijna de helft zegt er weleens geld aan uit te geven. Ze kopen vooral outfits, die ze ‘skins’ noemen. Dansmoves (‘emotes’) komen op de tweede plaats.

Scholieren dansen hun favoriete Fortnite dansje. Beeld Martijn Gijsbertsen

Zeldzame skin

De bedragen die ze uitgeven, wisselen van een paar tientjes tot 180 euro of meer, maar over de motivatie zijn ze eensgezind. Een zeldzame skin is belangrijk, afschrikwekkend zelfs. Als iemand een zeldzame skin heeft, is het waarschijnlijk een ervaren speler, dus is de kans groot dat het om een gevaarlijke opponent gaat. Daar blijf je bij uit de buurt.

Deelnemers die alleen de gratis standaarduitdossing gebruiken, worden voor ‘no skin’ of ‘no skinner’ uitgemaakt. Groepsdruk zwengelt het verlangen naar unieke outfits aan. ‘The Black Knight’ wordt door verschillende brugklassers genoemd als zeldzame skin – één jongen fluistert dat hij hem heeft. Net als Beatles-kapsels in de jaren zestig, of Nike Air Jordan-schoenen in de jaren tachtig: alle jongeren willen hetzelfde, maar slechts een selecte groep heeft de speciale editie. Het gaat niet om originaliteit, maar om exclusiviteit.

Beeld Martijn Gijsbertsen

Groepsdruk verklaart dat leerlingen gaan meedoen en gaan betalen. Als al je vrienden het spelen, dan wil je zelf ook meedoen. Jongeren investeren in het bijhouden van hun netwerk en status. “Als je speelt, bouw je kapitaal op”, zegt gamedeskundige en docent aan de universiteit van Toronto David Nieborg. “Je weet hoe het werkt, je wordt er beter in. Misschien komt er een ander spel voorbij dat beter of leuker is, maar als je zoveel van je tijd en je geld hebt geïnvesteerd – misschien ben je wel de beste van het schoolplein en je vriendengroep – dan verlaat je het spel niet zomaar.”

Volgens Nieborg is Fortnite ook een excuus om sociaal te doen. “Je kunt zeggen: het is een schietspel, dom en agressief, maar dan mis je het punt. Het is een sociale ervaring om elkaar capriolen te laten zien en te kijken naar anderen en hoe die beter worden.”

Scholieren van de Dr. Rijk Kramerschool in Amsterdam dansen hun favoriete Fortnite dansje. Beeld Martijn Gijsbertsen

Fortnitecultuur

Kijken naar andere gamers doen jongeren niet alleen terwijl ze zelf spelen. Ze kijken ook naar filmpjes, op YouTube bijvoorbeeld. En op live-videoplatform Twitch, waar op een doorsneemoment zomaar tienduizend gamers Fortnite aan het streamen kunnen zijn.

De beroemdste Fortnite-gamer is de Amerikaan Tyler Blevins. Op Twitch staat hij bekend als Ninja. In maart speelde Ninja een potje Fortnite met ’s werelds populairste rapper, Drake. Meer dan zeshonderdduizend mensen volgden de sessie live.

Net als Antoine Griezmann, de voetballer die in juli een Fortnite-dansje deed tijdens de WK-finale, liet Drake in één keer een heel nieuw publiek met Fortnite kennismaken. Deze sterren winnen er zelf ook bij. Want jonge Fornite-fanaten gaan vaker naar rappers luisteren en naar voetbal kijken.

“Fortnite is op zichzelf niet erg verheffend”, erkent Nieborg, “maar voetbal is, als je erover nadenkt, ook een dom spelletje: 22 mensen vechten om een stukje nepleer. Toch is het leuk, omdat er een cultuur omheen zit. ‘Studio Sport’, het stadion… Fortnite is een variant daarop voor jongere mensen.”

Net ganzenbord

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat Fortnite even lang zal meegaan als voetbal, maar een vluchtige hype is het zeker niet. Elke paar maanden begint binnen de game een nieuw ‘seizoen’ met unieke verhaalelementen, dansjes en outfits. Dankzij vergelijkbare updates zijn games als ‘Candy Crush’ (2012), ‘Minecraft’ (2011) en ‘World of Warcraft’ (2004) nog altijd populair. Als de makers het goed spelen, kan Fortnite nog jaren mee.

“Mijn oma vindt Fortnite zinloos”, merkt een meisje in de brugklas op. “Maar haar generatie speelt ganzenbord, en wij vinden dát juist zinloos.” In de kern zijn beide spellen succesvol om dezelfde reden. Je speelt ze met elkaar.

Niet bloeddorstig
Fortnite is in korte tijd uitgegroeid tot een enorm populair computerspel. In het spel word je samen met 99 andere spelers op een onbewoond eiland achtergelaten. Het is de bedoeling dat je als enige overblijft. Dat kun je doen door te schieten, vluchten of forten te bouwen. Het spel is gratis, maar wie een bijzondere gevechtsuitrusting wil hebben of een nieuw overwinningsdansje wil leren, kan die kopen. Hoewel het een schietspel is, geldt het niet als heel bloeddorstig. Spelers moeten 12 jaar en ouder zijn. Wie geraakt wordt, raakt niet gewond, maar verdwijnt.

Overwinningsdans
Floss, Take the L, Fresh, Best Mates en The Hype, het zijn allemaal dansjes uit het populaire spel ‘Fortnite’. Deze overwinningsdansjes die je als speler kunt kopen om je tegenstanders in te peperen dat je ze hebt verslagen, zijn dankzij Fortnite een enorme rage geworden. Op het schoolplein, op sportvelden en in aandoenlijke YouTubefilmpjes worden de dansjes volop nagedaan, en daarvoor hoef je geen Fortnitespeler te zijn. Ook de kinderen op deze pagina’s die enkele populaires moves tonen, spelen niet allemaal Fortnite. De pasjes zijn vaak gebaseerd op bekende dansjes. Zo is Take the L, gebaseerd op de dans van de horrorclown uit de film ‘It’.

Op de foto’s tonen Bijan Onck, Lieuwe Postmus, Moene van der Wiel, Rivka Zemmouri Rochdi, Stella Russell, Suzy Jaarsma, Angie Moyano Saenz uit groep 8 van de Dr. Rijk Kramerschool in Amsterdam hun dansjes.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *