Een hit scoren? Dan kun je als muzikant maar beter samenwerken

Dit artikel verscheen op 5 februari in Trouw

Zangeres Maan, die een hit scoorde met Ronnie Flex, dankt haar succes aan collabs. Beeld ANP Kippa

Popsterren bundelen steeds vaker de krachten om hits te scoren. Dat blijkt commercieel heel handig. Maar wat levert het artistiek op?

Kiss. Queen. ABBA. In 1979 werden hitlijsten gedomineerd door iconische namen die ieder hun eigen achterban bedienden met een unieke sound. Veertig jaar later is er veel veranderd. De grootste hits komen niet meer van individuele acts, maar van samenwerkingen tussen popsterren. Neem de succesvolste Top 40-hit van 2019, ‘Hoe het danst’, door Marco Borsato, Davina Michelle en dj Armin van Buuren. Of de nummer 1 in de Single Top 100-lijst, ‘Hij is van mij’, gemaakt door een rapper, een dj-trio en twee zangeressen.

Een van die zangeressen, Maan de Steenwinkel, bracht vrijdag haar debuutalbum ‘Onverstaanbaar’ uit. Hoewel die plaat veel solonummers bevat, dankt Maan haar succes aan collabs, zoals muzikale samenwerkingen ook wel heten. Nog vóór Hij is van mij scoorde ze haar eerste hits met rappers Sevn Alias en Ronnie Flex. Zo illustreert haar carrière een fenomeen dat al decennia in opmars is.

In 1979 waren vijf van de honderd grootste hits in Nederland samenwerkingen. In 2019 waren het er 57. Trouw telde het percentage collabs in alle tussenliggende jaren, en wat blijkt: popmuziek is steeds meer een teamsport geworden. Een eerdere telling door The Economist toont dezelfde trend bij de Top 100 in de VS.

Beeld Sander Soewargana

Waarom bijna altijd minstens één rapper meedoet

Dankzij collabs kunnen artiesten meerdere groepen fans tegelijk bereiken, zegt Wilbert Mutsaers, hoofd Benelux bij Spotify. Nieuwe studiotechniek heeft het volgens hem bovendien makkelijker gemaakt elkaar muziek toe te sturen. Hierdoor werken niet alleen artiesten, maar ook producers, beatmakers en songwriters meer samen. “In die zin is de wereld waarschijnlijk meer een ‘global village’ geworden dan voorheen.”

Als één muziekgenre de collab heeft gepopulariseerd, dan is het hiphop. Samenwerkingen tussen rappers zijn al decennia gebruikelijk, en de afgelopen jaren domineert hiphop de hitlijsten. Niet voor niets doet op veel Top 40-collabs minstens één rapper mee. Zoals Bizzey op Hij is van mij, maar ook Snelle op ‘Lippenstift’ met Marco Borsato en Kraantje Pappie op ‘Nacht’ met Guus Meeuwis.

Hoe hiphop zo groot is geworden? Dat komt door streamingdiensten als Spotify. Vijf jaar geleden was het nog notoir lastig voor rappers om op de radio te komen. Iedere zender heeft zo zijn specialiteit: pop op Sky Radio, klassiek op Radio 4, en hiphop was aangewezen op de regionale zender FunX. Maar streamingdiensten bieden álle muziekstromingen aan, en dan blijkt hiphop het populairst.

Maar welke artistieke gevolgen hebben al deze samenwerkingen? Vervagen traditionele genre-grenzen? Verliezen iconische artiesten hun eigenheid? Niet noodzakelijk. In de succesvolste collabs blijft iedere artiest trouw aan het eigen genre: rappers rappen, zangers zingen en dj’s zorgen voor opzwepende beats. Wanneer artiesten elkaar op deze manier aanvullen, is de kans op een hit het grootst, blijkt uit een Amerikaans onderzoek naar de Billboard Hot 100-hitlijst. Die studie laat verder zien dat liedjes met minstens één extra artiest inderdaad beter scoren dan solonummers, en dat de kans op succes groeit naarmate de genres van de artiesten verder uit elkaar liggen.

Het lijkt er niet op dat de diverse stromen van de populaire muziek door collabs gaan verdwijnen. Wel worden ze deel van dezelfde rivier. Pop draait nog altijd om iconische artiesten met een eigen sound, maar niet meer alleen voor de eigen achterban.

Koningen van de samenwerking

Marco Borsato
Marco Borsato had afgelopen jaar succes met twee samenwerkingen, ‘Lippenstift’ en ‘Hoe het danst’. Beide singles waren bedoeld voor een collab-album waar Borsato aan werkte met John Ewbank. Al lijkt dat proces stil te liggen nu de zanger een burn-out heeft.

Maar het Nederlandstalige popicoon is al veel langer een bevlogen samenwerker. De afgelopen 20 jaar werkte hij samen met andere zangers als Do, Guus Meeuwis en Trijntje Oosterhuis, maar ook met rappers als Lange Frans en Ali B. Veel van de samenwerkingen zijn met hippe, jongere artiesten, waardoor Borsato in beeld blijft bij nieuwe generaties muziekliefhebbers.

Ondertussen zijn de collabs ook gunstig voor de andere partij. Zo betekende ‘Wat zou je doen’, het duet van Borsato en Ali B, in 2004 de definitieve doorbraak van de Marokkaanse knuffelrapper. Ineens stond B(ouali) naast Borsato op het podium van de Kuip, en kwam hij op nummer 1 in de Top 40.

Ed Sheeran
Ed Sheerans ‘Shape of You’ is het meest gestreamde liedje op Spotify ooit. Een grotere hedendaagse popster is er niet. Afgelopen jaar bracht Sheeran het album ‘No. 6 Collaborations Project’ uit, waarop ieder nummer een samenwerking is met een of meer andere artiesten. Rappers als Eminem en Cardi B, maar ook zangers als Justin Bieber en Camila Cabello passeren de revue.

Overigens maakte Sheeran al eerder zo’n collabalbum. Het heette simpelweg ‘No. 5 Collaborations Project’, en het kwam uit in 2011, vlak voordat hij beroemd werd. Voor dat project werkte de singer-songwriter samen met Britse rappers en grime-artiesten. Hij maakte het album in de hoop een platencontract te krijgen.

De collabs bleken inderdaad het startschot van zijn carrière. Een paar maanden later scoorde Sheeran zijn eerste hit: een soloversie van een van de songs op het album, getiteld ‘The A Team’.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *